Op zich is het niet zo gek als je korting krijgt wanneer je aantoonbaar een lager risico vormt voor verzekeraars. Met auto’s gebeurt dit al, door middel van een optionele black box die jouw rijgedrag analyseert. Zorgverzekeraars zijn ook al begonnen met apps die bepaalde dingen uit kunnen lezen, zoals je sporthorloge. Waarom zou je de huisarts jaarlijks belasten met allemaal korte checkups als je de data gewoon in real time krijgt van je klanten?

Het nadeel is dat het niet waterdicht is. Apps kun je voor de gek houden. Maar goed, een arts die helemaal vol zit met afspraken van 10 minuten om even iemand te analyseren, zal ook sneller vinkjes zetten zonder te controleren.

Linksom of rechtsom is dit symptomatisch van een groter probleem: iedere verzekerde moet gelijk behandeld worden vanwege onze grondwet terwijl ze zeker niet gelijk zijn. Een chronisch ziek persoon betaalt ‘gewoon’ premie en eigen risico, terwijl mensen die de dokter nooit spreken datzelfde bedrag ophoesten. De overheid helpt een beetje mee, mocht je te weinig verdienen om dat comfortabel te kunnen dragen.

In Amerika is dat natuurlijk ondenkbaar. Wil je verzekerd zijn voor alle soorten zorg? Prima, maar dan betaal je ook premie om te zorgen dat de zorgverzekeraar dat kan betalen. In 6 van de 10 gevallen betaalt iemand misschien honderdduizenden dollars voor zorg die ze nooit afnemen, maar in misschien 1 of 2 van de gevallen maakt iemand ineens meer kosten dan ze aan premie hebben betaald. Zorgverzekeraars aldaar wringen zich dan in allerlei bochten om maar niet te hoeven betalen.

Als we in Nederland een systeem zouden krijgen waar men korting op zorgpremie krijgt op basis van aantoonbaar gezonde levensstijl (niet roken, niet tot weinig drinken, voedseldagboek met foto en timestamp als bewijs, weegdagboek, voldoende beweging en realtime monitoring van hartslag, bloeddruk, zuurstofwaarden, slaapritme), dan duurt het niet lang voordat de premie voor anderen weer omhoog moet omdat verzekeraars de boel niet kunnen betalen. Men hoopt natuurlijk op adoptie van een kritieke massa, maar dat heeft tijd nodig. In die tussentijd zal de overheid flink moeten bijleggen om ‘ongezonde’ mensen van adequate zorg te voorzien. Dit tijdelijke systeem wordt dan wellicht opgevat als een nieuwe standaard waardoor men zich niet gaat aanpassen, want ze voelen het niet in de portemonnee.

Los van de privacynachtmerrie die ik hier voorstel (want daar zou ik een boek over kunnen schrijven), is er teveel leed noodzakelijk om deze gedragsverandering teweeg te brengen. Mensen die bewust gezond willen leven, doen dat nu al en dat zou moeten worden beloond. Mensen die bewust erg ongezond leven, blijven dat ook doen ongeacht de consequenties. Het gaat om die groep ertussenin die veelal ‘normaal’ leven maar af en toe eens iets doen want aan de ‘tegen’ kant staat. Die worden dan onevenredig gestraft voor dat gedrag.